HOE BEGIN JE MET WATERKEFIR MAKEN?

Waterkefir is een heerlijke, zelfgemaakte en gezonde gefermenteerde frisdrank. Het proces om het zelf te maken wordt vaak beschreven als supereenvoudig, tintelend fris, ongelooflijk lekker en zeer bevredigend.
Maar laten we eerlijk zijn: wanneer je dat pakketje voor het eerst opent en naar een blob vreemde, doorschijnende korrels staart, kan het moeilijk te geloven zijn dat ze ooit een heerlijke drank zullen worden. En omdat het een levend, gefermenteerd product vol microben is, komen er natuurlijk een paar vragen op: Leeft het echt? Hoe werkt dit hele proces? En doe ik het wel goed? Kan het ook mis gaan?
Maak je geen zorgen. Deze blogpost van fermentatie-expert Meneer Wateetons is ontworpen om je door die eerste fase van onzekerheid heen te helpen en je op weg te helpen naar succes. We leiden je door de eerste stappen om ervoor te zorgen dat je waterkefir-reis goed begint, waarbij die mysterieuze korrels worden omgezet in een heerlijk bruisende drank.

Waar vind ik waterkefirkorrels?

Waterkefirkorrels zijn levende culturen, dus je kunt ze niet zomaar in een gewone supermarkt vinden. Gelukkig zijn er een paar gebruikelijke manieren om ze te scoren en je fermentatie-reis te beginnen.
Traditioneel worden kefirkorrels gedeeld. Omdat gezonde korrels groeien en zich vermenigvuldigen met elke batch, hebben mensen die regelmatig waterkefir maken vaak een overschot om weg te geven aan vrienden, familie of buren. Of aan jou. Dit is een geweldige en goedkope manier om deel te worden van de fermentatie-gemeenschap.
Misschien ken jj dat soort mensen niet, of speel je liever op safe. Een veel voorkomende en betrouwbare alternatieve methode is om ze online te kopen bij een betrouwbare leverancier. Dit zorgt ervoor dat je met een gezonde, geverifieerde cultuur kunt beginnen.

hoe begin je met waterkefir maken?

Als je verse waterkefirkorrels ontvangt, begin dan direct met het gebruik ervan. Als je wacht, loop je het risico dat de kefir niet goed of helemaal niet op gang komt. De korrels zijn een levend ecosysteem, een SCOBY (Symbiotische Cultuur Van Bacteriën en Gisten), en ze hebben voeding nodig om actief te blijven. Het zal in elk geval langer duren voordat het weer op volle sterkte is. Als het echt moet, bewaar de kefirkorrels dan zo kort mogelijk in de koelkast.

Kun je GEDROOGDE WATERKEFIRKORRELS gebruiken

Gedroogde echte waterkefirkorrels

Verse en gedroogde waterkefirkorrels zijn hetzelfde. De gedroogde hebben enkel een paar dagen extra nodig om te rehydrateren. Daarentegen heeft het kopen van gedroogde watervarkenskorrels een aantal voordelen:

  • Gemakkelijk te verzenden/vervoeren, zelfs naar het buitenland.
  • Verslechtert niet tijdens het vervoer.
  • Licht gewicht (verzendkosten).
  • Je kunt ze alvast aanschaffen, ook als je niet van plan bent om die week direct waterkefir te maken.
  • Na activering is de smaak van onze waterkefir identiek aan die van verse granen.

Bij het gebruik van gedroogde kefirkorrels hebben ze na het rehydrateren tijd nodig om zich aan te passen en te rijpen voordat ze beginnen te groeien. Deze aanpassingsperiode is normaal en kan sterk variëren in lengte van enkele dagen tot enkele weken. In de meeste gevallen is de kefir na ongeveer 4 dagen – wat samenvalt met je 2e waterkefir-maakcyclus – op ongeveer 60 tot 80% van zijn oorspronkelijke activiteit. Dit groeit in 1 of 2 weken naar 100%. Je kunt dit ondervangen door de verhoudingen wat aan te passen, dus wat meer korrels ten opzichte van het gebruikte water.

INGREDIËNTEN

Ok, je hebt je korrels binnen. Wat heb je nog meer nodig?

BASISINGREDIËNTEN

  • Korrels & Water: Gebruik een verhouding korrels:water van ongeveer 1:10 (dus 100 gram kefirkorrels per 1 liter water). Kraanwater is prima.
  • Suiker: De verhouding suiker:water moet ongeveer 0,5-1:10 zijn (dus 50-100 gram per liter). Gebruik idealiter rietsuiker, omdat deze nog mineralen bevat die de korrels voeden.

OPTIONELE TOEVOEGINGEN

  • Citroen: In tegenstelling tot wat vaak wordt beweerd, is het niet verplicht om standaard een citroen toe te voegen. Het gaat ook prima zonder, hoewel een citroen direct voor een zuur klimaat zorgt, wat de kefir helpt snel te werken en besmetting te voorkomen. Bovendien zorgt het voor een fijne frisse smaak. 2-3 schijfjes per liter ongeveer.
  • Gedroogd Fruit: Vijgen worden vaak gebruikt omdat ze stoffen bevatten die de groei van kefirkorrels bevorderen. Ze geven ook smaak. Als dat voor jou niet belangrijk is, kun je gerust ongezwavelde rozijnen, cranberry’s etc. gebruiken. Vermijd fruit met pesticiden. Denk aan 1-2 vijgen per liter.

TIMING EN TEMPERATUUR van waterkefir maken

Aan de slag!

EERSTE FERMENTATIE (F1)

Waterkefir fermenteert in 24-48 uur. Als je geluk hebt en je korrels zijn zeer actief, kan dit in 24 uur gebeuren, maar meestal is 2 dagen gemiddeld. Voor de beste resultaten, bereid kefir op kamertemperatuur (20-24°C). Als het kouder is, zal het proces langzamer gaan.

TWEEDE FERMENTATIE (F1)

Na de eerste 24-48 uur is je waterkefir klaar om te drinken. Veel mensen kiezen echter voor een tweede fermentatie om koolzuur op te bouwen en extra smaak toe te voegen. Dit duurt meestal 12-24 uur. Hiervoor wordt de kefir (zonder de korrels) gebotteld in een afgesloten, drukbestendige fles, vaak met extra smaakmakers zoals fruit of gember. Let op: de fles moet druk kunnen weerstaan (bijv. een beugelfles of PET-fles) om explosies te voorkomen! Laat de fles tijdens F2 volledig afgesloten om druk op te bouwen.

Wat voor fruit kan ik in waterkefir gebruiken?

Waterkefir biedt de mogelijkheid om te experimenteren met verschillende soorten fruit voor een scala aan smaken. Citrusvruchten zoals citroen, sinaasappel en limoen zijn populaire keuzes, evenals gedroogd fruit zoals rozijnen en vijgen.

Fruit tijdens de tweede fermentatie

De tweede fermentatie (F2) vindt plaats wanneer de waterkefir in de drukbestendige fles zit. Dit is een geweldig moment om extra smaakmakers toe te voegen om jouw waterkefir een unieke smaak te geven. Fruit zoals aardbeien, blauwe bessen en frambozen zijn een heerlijke toevoeging aan waterkefir. Het toevoegen van vers fruit tijdens het fermentatieproces kan resulteren in een heerlijk gearomatiseerde drank boordevol extra voedingsstoffen. Hoe smaakt waterkefir? Dat hangt dus af van het fruit dat je gebruikt!

PROBLEEMOPLOSSING TIPS

TEKENEN VAN GEZONDE KEFIR

  • Uiterlijk: Waterkefirkorrels moeten een kristalachtig uiterlijk en een gelachtige structuur hebben. Ze kunnen verkleuren door andere ingrediënten, zoals de gebruikte suiker.
  • Groei: Gezonde waterkefir vermenigvuldigt zich normaal gesproken met 40 tot 100% in 2 dagen. Minder is mogelijk omdat korrels in een continue cyclus groter en kleiner kunnen worden.
  • Smaak: Het belangrijkste is dat je waterkefir lekker smaakt – fris, licht zoet en licht zuur.

VEELVOORKOMENDE PROBLEMEN

  • Papperige Korrels: Als de korrels papperig worden, geef je ze mogelijk te veel of te weinig mineralen. Pas de mineralen aan door (on)geraffineerde suiker, melasse, baking soda, citroensap etc. te gebruiken. Bij te veel mineralisatie, schakel over op gewone witte suiker voor een batch.
  • Korrels Groeien Niet: Dit kan komen door lage temperaturen, te vaak achter elkaar overfermenteren, of water gebruiken met te veel chloor of te weinig mineralen. Gebruik natuurlijk bronwater om groei te stimuleren. Zorg ervoor dat de korrels regelmatig worden gevoed.
  • Schuim: Schuim kan ontstaan als gevolg van de combinatie van suikerfermentatie, fruitinhoud en koolzuurontwikkeling. Dit is normaal en geen probleem.
  • “Stof” op het oppervlak: Dit is een teken dat je de kefir te lang hebt laten staan (meer dan twee dagen). Dit is geen probleem maar het zal de smaak beïnvloeden, waardoor het bitterder/zuurder wordt. Als het echter slecht ruikt, betekent dit dat het aan het rotten is en moet het worden weggegooid.

“Probiotische voedingsmiddelen, zoals waterkefir, kunnen helpen bij het aanvullen en ondersteunen van de groei van deze belangrijke bacteriën.” – Dr. Mark Hyman

Is waterkefir gezond?

Hier beantwoorden we enkele vragen over de gezondheidsvoordelen van het drinken van waterkefir

Dankzij de probiotische eigenschappen kan waterkefir een positief effect hebben op de gezondheid van de huid. Het regelmatig consumeren van waterkefir kan helpen bij het bevorderen van een gezonde darmflora, wat weer van invloed kan zijn op de conditie van de huid. Een gezonde darmflora wordt vaak in verband gebracht met een stralende en gezonde huid. Bovendien kunnen de aanwezige vitaminen en voedingsstoffen in waterkefir ook bijdragen aan een gezondere huid.

Waterkefir is een voedzame drank, maarrrr… drink met mate. Overmatige consumptie kan leiden tot spijsverteringsproblemen, zoals een opgeblazen gevoel. Over het algemeen wordt aanbevolen om niet meer dan 1-2 glazen per dag te drinken. Het is ook belangrijk om op de suikerinname te letten, aangezien er nog steeds een kleine hoeveelheid suiker achterblijft in het eindproduct, zelfs na fermentatie.

Waterkefir, kan aanzienlijke voordelen bieden voor de darmgezondheid. De aanwezigheid van probiotica in waterkefir kan helpen bij het herstellen van een gezonde darmflora, wat de spijsvertering kan verbeteren en darm gerelateerde problemen zoals een opgeblazen gevoel en constipatie kan verminderen. Bovendien kunnen de probiotica helpen bij het bestrijden van schadelijke bacteriën in de darmen, wat kan leiden tot een versterkt immuunsysteem en een betere algemene gezondheid.

Om te bepalen of je waterkefir goed is, let je op enkele belangrijke tekenen tijdens het fermentatieproces. Een goede waterkefir heeft een licht zure geur en een aangename, licht bruisende smaak. De drank moet niet overdreven zuur ruiken, wat kan duiden op overfermentatie, noch een onaangename geur hebben, wat kan wijzen op bederf. Bovendien moeten de kefirkorrels actief blijven en tijdens het proces in omvang toenemen. Als de korrels niet groeien of de drank ongewoon ruikt, is het mogelijk dat er iets mis is gegaan tijdens het fermentatieproces.

Hoewel waterkefir wordt geassocieerd met gewichtsverlies vanwege de probiotische eigenschappen en het lage caloriegehalte, is het belangrijk op te merken dat kefir op zichzelf geen magische oplossing is voor gewichtsverlies. De probiotica kunnen echter helpen bij een gezonde spijsvertering en het bevorderen van een gevoel van verzadiging, waardoor je mogelijk minder eet. Het consumeren van kefir moet worden gecombineerd met een uitgebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging voor de beste resultaten.

CONCLUSIE

Dat viel wel mee toch? Die mysterieuze, doorschijnende korrels zijn de sleutel tot een wereld van heerlijke, zelfgemaakte frisdrank. Wat misschien leek op een vreemd wetenschappelijk experiment is eigenlijk een eenvoudig en ongelooflijk bevredigend natuurlijk proces.
Zoals je hebt gezien, draait aan de slag gaan om het begrijpen van een paar belangrijke principes: je granen goed voeden, de juiste hulpmiddelen gebruiken en de twee-staps fermentatie beheersen voor die perfecte bubbels. Het proces is vergevingsgezind en je kefirgranen zijn verrassend veerkrachtig, dus wees niet bang om te experimenteren.
Zodra je dit basisrecept onder de knie hebt, gaat er een hele wereld aan smaken voor je open om te verkennen met verschillende fruit, kruiden en specerijen. Welkom in de bevredigende, bruisende wereld van waterkefir!

VEELGESTELDE VRAGEN OVER WATERKEFIR

SCOBY staat voor ‘Symbiotische Cultuur Van Bacteriën en Gisten’. De waterkefirkorrels zijn een SCOBY. Het is een levende gemeenschap waar verschillende soorten bacteriën en gisten in harmonie samenwerken. De korrels zelf zijn polysachariden (complexe suikers) die door deze micro-organismen worden gecreëerd en dienen als hun ‘thuis’.

Ja, maar wees voorzichtig. Honing heeft antibacteriële eigenschappen en kan de cultuur op lange termijn verzwakken. Kokosbloesemsuiker en andere ongeraffineerde suikers zijn rijk aan mineralen, wat goed kan zijn, maar een overmaat kan de korrels ‘overvoeden’ en papperig maken. Het is het beste om ze af te wisselen of te mengen met gewone rietsuiker.

Koolzuur wordt voornamelijk gevormd tijdens de tweede fermentatie (F2) in een goed afgesloten fles. Als je kefir plat is, zorg er dan voor dat je een drukbestendige fles gebruikt die volledig is afgesloten. Een beetje extra suiker (bijv. een theelepel suiker of een stukje fruit) in de fles tijdens F2 kan ook helpen om de gisten te stimuleren om extra bubbels te creëren.

Voor een korte periode (tot een week) kun je de korrels gewoon in vers suikerwater in de koelkast zetten. Dit vertraagt het fermentatieproces aanzienlijk. Voor langere periodes is het beter om de korrels te drogen. Spoel ze af, dep ze droog en laat ze aan de lucht drogen op een stuk bakpapier tot ze hard en gekristalliseerd zijn. Ze kunnen dan maandenlang worden bewaard.

Langdurig contact met reactieve metalen (zoals aluminium of koper) kan de micro-organismen in de kefirkorrels beschadigen. Roestvrij staal wordt over het algemeen als veilig beschouwd voor kort contact, zoals bij het gebruik van een zeef. Om elk risico te vermijden, is het gebruik van glazen, houten of plastic keukengerei de veiligste keuze.

Hoewel suiker een essentieel ingrediënt is bij het maken van waterkefir, wordt het grootste deel ervan geconsumeerd tijdens het fermentatieproces. Hierdoor is de uiteindelijke hoeveelheid suiker in het eindproduct aanzienlijk lager dan de oorspronkelijke hoeveelheid. De precieze hoeveelheid suiker in waterkefir kan variëren, afhankelijk van factoren zoals het recept, de fermentatietijd en jouw smaak.

Het is niet mogelijk om waterkefir te maken zonder enige vorm van suiker, omdat suiker fungeert als voedingsbron voor de kefirkorrels tijdens het fermentatieproces. De micro-organismen in de kefirkorrels consumeren het grootste deel van de suiker tijdens de fermentatie, waardoor de uiteindelijke drank aanzienlijk minder suiker bevat dan het oorspronkelijke mengsel. Als je de suikerinname wilt verminderen, kun je de fermentatietijd verlengen of minder suiker aan het begin toevoegen.

Authentieke waterkefir maakt gebruik van korrels, dit zijn symbiotische culturen van bacteriën en gisten. Deze bacteriën en gist zijn echter ook gecultiveerd en gevriesdroogd beschikbaar en kunnen ook zonder de korrels aan je suikerwater worden toegevoegd. Dit zal ook een heerlijke waterkefir opleveren. Het bespaart je het gedoe om de korrels in leven te houden. Houd er rekening mee dat dit type waterkefir starter geen nieuwe korrels produceert.

Bewaar je waterkefir tijdens het brouwen in een glazen pot op kamertemperatuur, afgeschermd van direct zonlicht. Eenmaal gefermenteerd naar jouw smaak, bewaar het dan in de koelkast om de versheid te behouden en verdere fermentatie te stoppen. Bewaar het niet langer dan een paar dagen, want het heeft de neiging om snel te overgisten, waardoor er veel gas ontstaat en je kefir eruit spuit bij het openen!

De minimale hoeveelheid suiker voor waterkefir is meestal 40-60 gram per liter water. Dit is genoeg om de kefirkorrels in leven te houden en het suikergehalte in de uiteindelijke drank laag te houden. Als je echter van een zoetere waterkefir houdt, streef dan naar 75-100 gram per liter.

Zelfgemaakte waterkefir kan ongeveer een maand vers blijven als het in de koelkast bewaard wordt, hoewel de houdbaarheid beïnvloed wordt door het fermentatieniveau op het moment van bottelen. Als er nog voldoende suiker aanwezig is voor het bottelen, raden we aan om het niet langer dan een paar dagen in de koelkast te bewaren, omdat de drank de neiging heeft om te overcarboniseren.

Je waterkefir moet lichtzuur zijn en een beetje bruisen. Als het onaangenaam ruikt, beschimmeld is of te zuur smaakt, is het veiliger om het weg te gooien.

Als je de kefirproductie onderbreekt, bewaar je korrels dan in nieuw suikerwater in de koelkast en ververs het suikerwater één keer per week om de korrels in leven te houden. De korrels zullen dan in principe voor altijd voor je klaar staan.

Hoewel er geen absolute ideale verhouding is, heb je over het algemeen voor 1 liter water ongeveer 50-100 gram suiker, en 50-100 gram waterkefirkorrels nodig.

Dankzij de probiotische eigenschappen kan waterkefir een positief effect hebben op de gezondheid van de huid. Het regelmatig consumeren van waterkefir kan helpen bij het bevorderen van een gezonde darmflora, wat weer van invloed kan zijn op de conditie van de huid. Een gezonde darmflora wordt vaak in verband gebracht met een stralende en gezonde huid. Bovendien kunnen de aanwezige vitaminen en voedingsstoffen in waterkefir ook bijdragen aan een gezondere huid.

Waterkefir is een voedzame drank, maarrrr… drink met mate. Overmatige consumptie kan leiden tot spijsverteringsproblemen, zoals een opgeblazen gevoel. Over het algemeen wordt aanbevolen om niet meer dan 1-2 glazen per dag te drinken. Het is ook belangrijk om op de suikerinname te letten, aangezien er nog steeds een kleine hoeveelheid suiker achterblijft in het eindproduct, zelfs na fermentatie.

Waterkefir, kan aanzienlijke voordelen bieden voor de darmgezondheid. De aanwezigheid van probiotica in waterkefir kan helpen bij het herstellen van een gezonde darmflora, wat de spijsvertering kan verbeteren en darm gerelateerde problemen zoals een opgeblazen gevoel en constipatie kan verminderen. Bovendien kunnen de probiotica helpen bij het bestrijden van schadelijke bacteriën in de darmen, wat kan leiden tot een versterkt immuunsysteem en een betere algemene gezondheid.

Je waterkefir moet lichtzuur zijn en een beetje bruisen. Als het onaangenaam ruikt, beschimmeld is of te zuur smaakt, is het veiliger om het weg te gooien.

Hoewel waterkefir wordt geassocieerd met gewichtsverlies vanwege de probiotische eigenschappen en het lage caloriegehalte, is het belangrijk op te merken dat kefir op zichzelf geen magische oplossing is voor gewichtsverlies. De probiotica kunnen echter helpen bij een gezonde spijsvertering en het bevorderen van een gevoel van verzadiging, waardoor je mogelijk minder eet. Het consumeren van kefir moet worden gecombineerd met een uitgebalanceerd dieet en regelmatige lichaamsbeweging voor de beste resultaten.
Meneer Wateetons kombucha

Over Meneer Wateetons

Meneer Wateetons is een bekende Nederlandse foodwriter, wetenschapper, docent, fermentatiespecialist, worstmaker en eigenaar van starterculturen.nl. Hij schreef 9 boeken over culinaire onderwerpen zoals fermenteren, alcohol maken, worst en vleeswaren maken en frituren. Daarnaast heeft hij veel hobbyisten, chef-koks en voedingsprofessionals over deze onderwerpen onderwezen, middels zijn boeken, meer dan 45 online cursussen, online workshops, meerdaagse cursussen op locatie en in company training. Meer informatie over Meneer Wateetons.