Melkkefir: wat is het en hoe maak je het (inclusief recept)

Kefir, of meer specifiek melkkefir, is een unieke gefermenteerde zuiveldrank. In deze blogpost duiken we in de wereld van melkkefir: wat het is, hoe je het maakt en hoe het zich onderscheid van andere (zuivel)dranken. En natuurlijk, hoe je het zelf maakt. We eindigen dan ook met een recept voor het zelf maken van melkefir.

Melkkefir is een frisse, licht tintelende, probiotische zuiveldrank. Het wordt ook wel simpelweg kefir genoemd, of soms kefir yoghurt. De drinkyoghurt is te koop, maar de meeste mensen maken het zelf. Het zit vol vitamines en mineralen en essentiële aminozuren. Daarnaast is melkkefir licht verteerbaar door een grote hoeveelheid rechtsdraaiende melkzuurbacteriën. Ook is het heel gezond. En natuurlijk is het ook gewoon erg lekker.

De smaak van melkkefir kan variëren van mild en romig tot pittig en zurig, afhankelijk van de fermentatieduur. Het heeft een natuurlijke, frisse smaak, die soms wordt omschreven als een kruising tussen yoghurt en karnemelk. De consistentie van melkkefir zit ook ergens tussen yoghurt en karnemelk in. De smaak wat rijper (kaziger, zo je wilt) en de zuiveldrank bevat in tegenstelling tot zijn bravere yoghurtbroertjes zowel prik áls een klein beetje alcohol.

Hoewel de producten dezelfde naam dragen, met ‘korrels’ worden gemaakt en allebei lekkere gezonde, gefermenteerde drankjes zijn, houdt daar de overeenkomst wel op.

Melkkefir wordt gemaakt met melkkefirkorrels en melk, en is dus een zuiveldrank. Waterkefir (ook bekend als “tibicos”) wordt gemaakt met waterkefirkorrels en een suikerwater oplossing, soms aangevuld met fruit of fruitsappen. Het is dus een frisdrank. Het zijn dus totaal verschillende dranken.

Online zul je veel lezen over de gezondheidseffect van melkkefir. Maar, wat is daarvan echt waar? Uit recent onderzoek blijkt dat melkkefir verschillende voordelen kan bieden.

Kefiran staat bekend om zijn gezondheidsbevorderende eigenschappen, waaronder antibacteriële activiteit en potentieel gunstige effecten op het immuun- en spijsverteringssysteem.

Melkkefir is rijk aan probiotica door de aanwezigheid van verschillende bacteriën en gisten, wat bijdraagt aan een gezonde darmflora en spijsvertering. Deze probiotische werking kan helpen bij het verbeteren van lactosetolerantie, wat vooral gunstig is voor mensen met lactose-intolerantie. Het fermentatieproces vermindert ook de hoeveelheid lactose (of melksuikers) in de melk, nog een reden waarom melkkefir geschikter kan zijn dan melk voor mensen met lactose-intolerantie.

Daarnaast heeft melkkefir antimicrobiële eigenschappen. De aanwezige micro-organismen, zoals Lactococcus lactis, produceren stoffen zoals waterstofperoxide en bacteriocinen, die ziekmakende bacteriën kunnen remmen. Dit maakt melkkefir potentieel nuttig in het bestrijden van verschillende soorten infecties.

Er zijn ook aanwijzingen dat melkkefir een rol kan spelen bij het verlagen van cholesterol. Studies bij dieren hebben aangetoond dat de consumptie van kefir kan leiden tot een verlaging van het totale serumcholesterol en triglyceriden. Dit effect zou kunnen bijdragen aan een betere hartgezondheid, hoewel meer onderzoek bij mensen nodig is om deze resultaten te bevestigen.

Interessant is dat melkkefir ook anti-carcinogene eigenschappen kan hebben. Onderzoek toont aan dat bepaalde bestanddelen in kefir, waaronder kefiran, de groei van kankercellen kunnen remmen, hoewel dit voornamelijk is aangetoond in dierstudies en in reageerbuizen. Dit suggereert dat melkkefir potentieel beschermend kan werken tegen bepaalde vormen van kanker.

Samenvattend is melkkefir absoluut een heel gezonde drank, met veel potentieel. Bedenk wel dat veel van de potentie zich nog in een vroeg stadium van onderzoek bevindt. Dus raadpleeg bij ziekte altijd eerst je huisarts en ga melkkefir niet inzetten om je ziekte te proberen te genezen.

Kefir wordt gemaakt met behulp van kefirkorrels die qua vorm wat aan bloemkoolroosjes doen denken. Net als kombucha en waterkefirkorrels zijn de melkkefirkorrels een SCOBY (symbiotische kolonie van bacteriën en gisten). Bij kamertemperatuur en voldoende voedingsstoffen verdubbelen de korrels in grootte in ongeveer twee weken tot sponzige witte bolletjes waardoor ze, onterecht, ook wel yoghurtplantje of yoghurtbloemetjes worden genoemd.

Dus, als je melkkefir op de traditionele manier wilt maken, heb je deze melkkefirkorrels nodig

Benodigdheden:

1. Neem een liter volle melk en voeg daar 50 gram (twee eetlepels) verse kefirbloempjes aan toe (maar ergens tussen de 2 en 10 % is goed).

2. Laat de melk afgedekt 24-48 uur bij kamertemperatuur fermenteren in een pot, bak, fles of anderszins.

3.Wil je bubbels in je kefir, gebruik dan een afsluitbare container (bijvoorbeeld een plastic melkfles) zodat het koolzuurgas niet kan ontsnappen. Prefereer je platte kefir dan volstaat afdekken met een zakdoek, theedoek, los deksel of los gelegd plasticfolie.

4.Schud of roer de kefir een paar keer rustig gedurende de fermentatie.

5. Verwijder de kefirbloempjes door de kefir door een vergiet te gieten. De korrels kun je bewaren in wat melk, of invriezen, drogen of natuurlijk gewoon nieuwe kefir mee maken.

6. Tussentijds spoelen met water wordt door sommigen gedaan, maar is niet per se nodig. Het helpt wel om de yoghurt van de korrels te krijgen.

7. Optioneel: laat nog enkele uren of een dag afgesloten staan om weer volledig op druk te komen en prik te krijgen.

8. Koel de kefir terug in de koelkast.

Geniet.

Meneer Wateetons is een bekende Nederlandse foodwriter, wetenschapper, docent, fermentatiespecialist, worstmaker en eigenaar van starterculturen.nl. Hij schreef 9 boeken over culinaire onderwerpen zoals fermenteren, alcohol maken, worst en vleeswaren maken en frituren. Daarnaast heeft hij veel hobbyisten, chef-koks en voedingsprofessionals over deze onderwerpen onderwezen, middels zijn boeken, meer dan 45 online cursussen, online workshops, meerdaagse cursussen op locatie en in company training. Meer informatie over Meneer Wateetons.