Is kefir gezond? Wat is waar

Categorie: Fermenteren,Leer

Je hebt natuurlijk wel eens van kefir gehoord. Deze zure, gefermenteerde melkdrank bestaat al duizenden jaren, maar maakt recentelijk furore in de wereld van gezond eten. Maar is kefir echt zo gezond als sommigen beweren? Laten we er eens induiken en de feiten van de fictie scheiden.

Wat is kefir precies?

Kefir is een soort kruising tussen yoghurt en karnemelk, met een lichte bubbel. Het is een gefermenteerde melkdrank die kan variëren van romig en mild tot zuur en scherp, afhankelijk van hoe lang het gefermenteerd is. Melkkefir is over het algemeen wat dunner dan yoghurt en heeft een scherpere, soms zelfs licht kaasachtige en licht alcoholische smaak.

Wat zit er in kefir?

Zie melkkefirkorrels als kleine buurtjes waar verschillende microben samenleven en -werken. Deze witte bloemkoolachtige korrels hebben het gezellig samen: er kunnen wel 30 (of volgens sommige studies zelfs tot 70!) verschillende soorten goede bacteriën en gisten in zitten. De hoofdrolspelers zijn:

  • Lactobacillus-soorten (zoals L. kefiranofaciens en L. kefiri), die melksuiker (lactose) omzetten in melkzuur. Dit geeft kefir zijn zure smaak en helpt de melk dikker te maken.
  • Streptococcus- en Lactococcus-bacteriën, die bijdragen aan zowel de smaakontwikkeling als die karakteristieke lichte ‘bubbel’.
  • Verschillende soorten gisten (zoals Kluyveromyces marxianus en Saccharomyces cerevisiae) die kleine hoeveelheden alcohol en koolstofdioxide produceren, wat zorgt voor dat licht gistige aroma.

Wat kefir uniek maakt in vergelijking met yoghurt, is deze diverse gemeenschap die samenwerkt. Laten we eerlijk zijn: yoghurt bevat 2 bacteriën, en kefir overtreft dat met vele tientallen.

Melkkefir versus waterkefir

Maar verwar melkkefir niet met waterkefir! Hoewel beide gefermenteerde drankjes zijn die met ‘korrels’ worden gemaakt, is waterkefir een frisdrank op suikerbasis, terwijl melkkefir op zuivel is gebaseerd. Ze delen een naam, maar daar houdt de gelijkenis op. Op zoek naar waterkefir? Check hier onze waterkefirkorrels.

Het geheim achter de magie van kefir: de korrels

De echte sterren van de show zijn de kefirkorrels. Nee, het zijn geen echte bloempjes, of plantjes zoals je vaker hoort- ze lijken meer op kleine, gelatineachtige bloemkoolroosjes. Deze korrels bevatten dus die complexe mix van bacteriën en gisten die samenwerken om melk in kefir om te zetten. De hoofdrolspelers zijn Lactobacillus-bacteriën (vooral L. kefiri), die kefir zijn zure smaak geven, verschillende gisten die zorgen voor een milde carbonatie en een vleugje alcohol, en kefiran, een speciale stof die kefir zijn romige textuur geeft.

Is kefir gezond? Wat is waar

Met de toenemende populariteit van kefir doen er veel gezondheidsclaims de ronde. Maar welke houden echt stand onder wetenschappelijk onderzoek? Laten we het eens op een rijtje zetten:

7 Bewezen voordelen van het drinken van melkkefir:

Wil je de echte wetenschappelijke papers checken waar deze blog op gebaseerd is? Check ze onderaan de pagina!

  • Melkkefir verbetert de spijsvertering en lactoseverdraagzaamheid: Als je lactose-intolerant bent, zou kefir wel eens je nieuwe beste vriend kunnen worden. De probiotica in kefir helpen lactose af te breken, waardoor het makkelijker te verteren is dan gewone melk. Studies hebben aangetoond dat mensen met lactose-intolerantie vaak kefir kunnen consumeren zonder de gebruikelijke spijsverteringsproblemen die gepaard gaan met zuivelproducten.

  • Melkkefir heeft antimicrobiële kracht en is goed voor je darmen: Kefir is als een superheld die slechte bacteriën in je darmen bestrijdt. Het is aangetoond dat het nare jongens als Salmonella, H. pylori en E. coli remt. Dit antimicrobiële effect komt door de productie van organische zuren, waterstofperoxide en bacteriocines tijdens het fermentatieproces. Deze stoffen kunnen helpen bij het voorkomen van maag-darminfecties en het in stand houden van een gezond darmmicrobioom.

  • Melkkefir helpt bij de bloedsuikercontrole: als je op je bloedsuiker let, kan kefir helpen. Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat het kan helpen bij het beheren van diabetes. Uit een klinisch onderzoek met diabetespatiënten bleek bijvoorbeeld dat regelmatige consumptie van kefir leidde tot een verbetering van de bloedsuikerspiegel en het HbA1c-niveau. De probiotica in kefir kunnen helpen de insulinegevoeligheid te verbeteren en ontstekingen te verminderen, wat beide gunstig is voor de bloedsuikerbeheersing.

  • Melkkefir heeft veel ontstekingsremmende effecten: Voel je je ontstoken? De bioactieve stoffen in kefir kunnen de boel misschien kalmeren. Onderzoek heeft aangetoond dat kefir ontstekingsmarkers in het lichaam kan verminderen. Dit ontstekingsremmende effect wordt toegeschreven aan de verschillende peptiden en andere bioactieve stoffen die tijdens de kefirfermentatie worden geproduceerd. Deze stoffen kunnen helpen bij het moduleren van de ontstekingsreactie van het lichaam, wat gunstig kan zijn voor mensen met ontstekingsaandoeningen.

Vermoedelijke voordelen (edoch, meer onderzoek nodig)

  • Melkkefir zou je cholesterol kunnen verlagen: Hier zijn we nog niet helemaal uit, maat. Sommige studies zeggen ‘ja’, andere zeggen ‘geen significant effect’. Het verschil komt misschien door verschillende manieren van kefir maken en onderzoeksopzetten. Toekomstige studies moeten uitwijzen of dit echt waar is.

  • Melkkefir kan misschien helpen bij het reguleren van bloeddruk: Er is veelbelovend bewijs, maar we hebben meer uitgebreide onderzoeken nodig om zeker te zijn. Sommige studies hebben gezien dat kefir drinken kan leiden tot een verlaging van zowel systolische als diastolische bloeddruk. Dit effect komt misschien door bioactieve peptiden die tijdens de kefirfermentatie worden gevormd, die ACE-remmende eigenschappen kunnen hebben, vergelijkbaar met sommige bloeddrukmedicijnen. Supergaaf, maar reken er nog niet op dat kefir je bloeddruk verlaagt!

  • Melkkefir kan je helpen je gewicht te beheersen: Eerste studies suggereren dat kefir kan helpen bij gewichtsverlies, vooral bij mensen met overgewicht. Een paar kleine studies hebben gevonden dat het toevoegen van kefir aan een caloriearm dieet kan leiden tot meer gewichtsverlies en vermindering van lichaamsvet vergeleken met een vergelijkbaar dieet zonder kefir. We snappen nog niet helemaal hoe dit werkt, maar het kan te maken hebben met verbeterde spijsvertering en stofwisseling. Gooi je sportschoolabonnement nog niet weg – er is meer onderzoek nodig.

Onbewezen claims over de gezondheidsvoordelen van het drinken van kefir

Helaas zijn er veel beweringen over de voordelen voor de gezondheid die online of in boeken te vinden zijn, die niet gestaafd zijn met bewijs. Denk hierbij aan onzin zoals:

Milk kefir starter culture
  • Melkkefir voorkomt GEEN kanker: hoewel er wat laboratoriumbewijs is, is er geen sluitend bewijs bij mensen. Sommige in vitro (petrischaaltjes) en dierstudies hebben gesuggereerd dat kefir anti-carcinogene eigenschappen zou kunnen hebben. Deze effecten zijn echter niet aangetoond in klinische onderzoeken bij mensen. Volg altijd het advies van je arts!

  • Melkkefir helpt NIET bij je huidgezondheid: Sommige mensen zweren bij kefir voor hun huid, maar we hebben nog geen hard wetenschappelijk bewijs. Anekdotische verhalen en voorlopige studies suggereren dat kefir aandoeningen zoals eczeem en atopische dermatitis zou kunnen verbeteren, mogelijk door de probiotische inhoud en ontstekingsremmende eigenschappen. Maar er zijn geen gedegen klinische onderzoeken, dus op dit moment is het moeilijk om deze claims wetenschappelijk te onderbouwen.

  • Melkkefir is GEEN wondermiddel voor gewichtsverlies: Sorry, mensen – kefir is geen magisch afslankdrankje (niets is dat). Hoewel het kan helpen als onderdeel van een uitgebalanceerd dieet, is er geen bewijs dat kefir zelf een significant vetverbrandend of gewichtsverminderend effect heeft. Eventuele voordelen voor gewichtsverlies komen waarschijnlijk door de rol in het ondersteunen van de algehele spijsvertering en mogelijk het verbeteren van de stofwisseling.

  • Melkkefir is GEEN bron van eeuwige jeugd of product dat het algemeen welzijn verhoogt: Hoewel kefir kan bijdragen aan een gezond dieet, zijn beweringen over een verlengde levensduur onbewezen. Het historische en traditionele gebruik van kefir wordt vaak geassocieerd met verbeterde algehele gezondheid en een lang leven, maar specifieke claims over het vermogen om de levensduur te verlengen zijn niet wetenschappelijk bewezen. En welzijn, wat is dat überhaupt?

  • Melkkefir is GEEN allergiekuur: sommige mensen melden verbeteringen bij seizoensgebonden allergieën, maar er is nog geen wetenschappelijke onderbouwing voor deze bewering. De effecten van kefir op allergische reacties zijn nog onbekend, en er is meer onderzoek nodig om te begrijpen of en hoe kefir allergische reacties zou kunnen beïnvloeden.

Is melkkefir veilig om te drinken?

Over het algemeen, ja! Maar er zijn een paar dingen om rekening mee te houden: Als je allergisch bent voor melk, blijf er dan bij weg. Je kunt wat tijdelijke spijsverteringsproblemen ervaren als je voor het eerst kefir begint te drinken vanwege de hoge niveaus van goede microben waar je darmen even aan moeten wennen.

Er zit een klein beetje alcohol in kefir (0,5-2%), dus wees je daarvan bewust als je gevoelig bent of alcohol vermijdt.

Als je immunosuppressiva gebruikt, check het eerst even met je dokter. Er kunnen wat interacties optreden. Als je thuis kefir maakt, zorg dan dat alles schoon is om te voorkomen dat ongewenste bacteriën het fermentatiefeestje verstoren. Gebruik je neus en ogen!

Enkele tekenen dat je kefir niet veilig is om te drinken

Zoals bij elk ander thuis gefermenteerd product, is het verstandig om te letten op tekenen van bederf of infectie. Hier zijn een paar tekenen dat je kefir niet oké is.

  • Ongewone geur: Hoewel kefir van nature een pittige en licht zure geur heeft, kan een sterke, rotte of ‘vreemde’ geur wijzen op besmetting of bederf.

  • Schimmelgroei: Zichtbare schimmel op het oppervlak (vaak groene, blauwe of zwarte vlekken) is een duidelijk teken dat er iets mis is. Het is onveilig om kefir te consumeren als er schimmel aanwezig is.

  • Scheiding en textuur: Hoewel enige scheiding van wrongel (vaste stoffen) en wei (vloeistof) normaal is, kan een overmatige of te klonterige, slijmerige textuur betekenen dat de kefir te lang heeft gefermenteerd of besmet is geraakt.

  • Verkleuring: Kefir moet romig wit of lichtgeel zijn. Als de kleur bruin, roze lijkt of strepen vertoont, is dat een slecht teken.

  • Overmatige bruising: Hoewel kefir soms een beetje bruisend kan zijn door fermentatie, kan een te koolzuurhoudende of schuimige textuur wijzen op fermentatieproblemen of de aanwezigheid van schadelijke bacteriën.

  • Vreemde smaak: Kefir moet zuur en pittig smaken, soms met een lichte gistsmaak. Een bittere, te zure of vreemde nasmaak kan een teken zijn van bederf of onjuiste fermentatie.

  • Groeiproblemen met kefirkorrels: Als de kefirkorrels stoppen met groeien of er ongezond uitzien (verkleurd, slijmerig of krimpend), kan dit wijzen op besmetting of slechte fermentatieomstandigheden.

Hoeveel kefir mag je drinken?

Over het algemeen is kefir veilig om te drinken en laag in calorieën. Dus, er is geen duidelijke limiet aan hoeveel je per dag kunt hebben. Maar let op, het kan sporen alcohol bevatten die je alertheid kunnen beïnvloeden. Ook, als je ongemak voelt (zoals opgeblazenheid), verminder dan je inname, in ieder geval tijdelijk. Verder: geniet van je kefir!

Conclusie

Er zijn dus veel redenen om kefir te drinken. Vooral omdat het zo lekker is! Hoewel melkkefir zeker potentiële voordelen kan hebben, is het belangrijk om het nooit als enig middel voor kwalen te gebruiken, en raadpleeg altijd je dokter.

Over Meneer Wateetons

Meneer Wateetons is een bekende Nederlandse voedselschrijver, leraar, fermentatiespecialist, worstmaker en de eigenaar van startercultures.eu. Hij heeft 9 boeken geschreven over culinaire onderwerpen zoals fermenteren, alcohol maken, worst en vleeswaren maken en frituren. Hij heeft veel hobbyisten, chef-koks en voedingsprofessionals over deze onderwerpen onderwezen. Hij houdt van alle soorten fermentatie, maar van melkkefir net iets meer!

Related Posts

  • Is kombucha veilig om te drinken? Een uitgebreide gids

    Gezien het feit dat het een drankje is vol met miljoenen levende microben, en z'n nogal onsmakelijke uiterlijk tijdens het brouwen, vragen sommigen zich af of kombucha niet gevaarlijk is. In deze post kijken we naar de feiten en ruimen we wat mythes op over de mogelijke gevaren van dit hippe drankje.

  • Zelf rookworst maken

    In de Nederlandse keuken is er één worstsoort die iedereen kent: de rookworst. Maar wat maakt een rookworst nou echt een rookworst, en hoe kun je deze zelf maken?

  • Alle voordelen van azijn (plus een makkelijk recept om zelf azijn te maken)

    Azijn wordt al eeuwenlang gebruikt in keukens en huishoudens over de hele wereld en is zowel veelzijdig als fascinerend. In dit artikel vertellen we je wat azijn precies is, welke soorten er zijn, hoe je het moet gebruiken, of het zo gezond is als ze zeggen en natuurlijk hoe je het zelf kunt maken.